Mu minsi ishize, amakimbirane hagati y’u Rwanda n’u Burundi kubera intambara yo muri Kivu y’Amajyepfo muri Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC) yarushijeho gukomera.
Ibi byaje nyuma y’imirwano ikomeye hagati y’ingabo z’u Burundi n’umutwe wa AFC/M23, aho uyu mutwe wafashe umujyi wa kabiri munini muri ako karere, Uvira. Ingabo z’u Burundi zatakaje umujyi, ndetse hari n’abaturage bishwe cyangwa bahungiye mu bihugu bituranye.
Nyuma y’iyi mirwano, u Burundi bwibasiye u Rwanda, burushinja kurasa ku butaka bwabwo no gutera ibitero byambukiranya imbibi. Ambasaderi w’u Burundi muri Loni, Zéphyrin Maniratanga, yavuze ko ibi bikorwa bishobora guteza intambara yambukiranya imbibi mu gihe u Rwanda rukomeza gutera.
Yagize ati: “Niba ibyo bitero bikomeje, bizagorana cyane kwirinda intambara yeruye hagati y’ibihugu byacu. U Burundi bwiteguye guhangana n’u Rwanda mu gihe byaba ngombwa.”
📰 Also Read This:
Maniratanga yanasabye akanama k’umutekano ka Loni guhita gafata ingamba, harimo ibihano by’intwaro n’ubukungu ku Rwanda, kugira ngo hagabanywe amahirwe yo gutangira intambara.
Ku ruhande rw’u Rwanda, ambasaderi wacyo muri Loni, Martin Ngoga, yahakanye ibyo Burundi buvuga byose.
Yagize ati: “U Rwanda ntirwigeze rurasa ku butaka bw’u Burundi kandi nta gahunda rufite yo kugaba intambara n’umuturanyi wacu. Igihugu cyacu aho giteye urubanza ntabwo kigeze kifuza cyangwa kigira gahunda yo gutsinda igihugu icyo ari cyo cyose mu karere.”
Ngoga yasobanuye ko ibitero bivugwa byabereye mu gace ka Bugarama mu Rwanda, byaturutse ku butaka bw’u Burundi, ndetse byabereye no muri RDC, bigatuma impunzi nyinshi zihunga zijya mu Rwanda.
U Rwanda ruvuga ko ibyo Burundi buvuga ari ibinyoma, kandi ko ruri mu murongo wo kwirinda no kurwanya imitwe yitwaje intwaro, harimo umutwe wa FDLR, mu buryo butari bwo kubangamira umutekano w’abaturanyi.
Intara ya Kivu y’Amajyepfo ikomeje kuba ahantu h’umutekano muke. Umutwe wa AFC/M23 ugaragaza imbaraga, ufata ibice bikomeye birimo Uvira, Kamanyola, Lubarika na Luvungi.
Impunzi zagera ku bihumbi magana abiri zavuye muri RDC zijya mu Rwanda, naho abandi bagera ku bihumbi ijana bajya mu Burundi. Abaturage bavuga ko batewe ubwoba n’ibi bitero, bikabatera guhora mu nzu cyangwa guhunga aho batuye.
Abashinzwe amahoro ku isi barimo Loni, Leta Zunze Ubumwe za Amerika n’ibindi bihugu by’Afurika barimo gukurikirana cyane ibiri kuba mu karere. Loni yateguye inama yihutirwa ku mutekano w’akarere, aho abayobozi bashinzwe umutekano w’ibihugu byombi bagaragaje impungenge z’uko amakimbirane ashobora kuvamo intambara.
Leta Zunze Ubumwe za Amerika zahamagaje u Rwanda kugira ngo ruhagarike ibikorwa byose by’imbere mu bihugu bituranyi, kandi zirakangurira Burundi kubahiriza amahoro. Icyakora, abahanga mu by’umutekano bavuga ko hari ibyago byinshi ko intambara ishobora gutangira mu gihe ibihugu byombi bidakemura amakimbirane mu buryo bwa dipolomasi.
Ibikorwa bya gisirikare n’imvugo y’ibihugu byombi biratanga icyizere gike ku mahoro y’Afurika y’Uburasirazuba. Abahanga mu by’umutekano bavuga ko iki gice cy’Afurika gishobora kuba imbuga y’intambara yambukiranya imbibi, cyane cyane hagati y’ibihugu byigenga ariko bifite amateka n’uruhare mu mirwano ya Kivu.
Abaturage barasaba ko habaho ibiganiro byihuse kugira ngo bategure amahoro arambye, ndetse n’impunzi zigarurwe mu miryango yazo. Ibihugu byombi bisabwa kwirinda amagambo yateza umwuka mubi n’ibikorwa by’intambara bishobora kwangiza ubuzima bw’abasivile.
Mu gihe u Rwanda n’u Burundi byugarijwe n’amakimbirane, ibyago byo gutangira intambara yambukiranya imbibi birakomeye. Abaturage, abashakashatsi n’umuryango mpuzamahanga barakangurira ibihugu byombi kugira ibiganiro byihutirwa no gushaka ibisubizo birambye by’amahoro, mbere y’uko akarere kabura amahoro mu buryo burambye.
U Rwanda n’u Burundi bakeneye kwirinda amagambo akomeretsa no gukora ibikorwa bishobora gutuma intambara itangira, kuko ingaruka ku baturage n’akarere kose zishobora kuba mbi cyane.





